Kontynentalne psy owczarskie zajÄ™te byÅ‚y przy wypasaniu owiec na ograniczonych pastwiskach, miÄ™dzy uprawnymi polami. WskuÂtek takich warunków musiaÅ‚y Å›ciÅ›le współpracować z czÅ‚owiekiem, zaganiać stada na drogach i Å›cieżkach wedÅ‚ug jego wskazówek i pilnować, by owce czy też bydÅ‚o nie wchodziÅ‚o w szkodÄ™.
Natomiast owczarki szkockie pracujÄ… bardziej samodzielnie na rozlegÅ‚ych pastwiskach górskich. Tam problem pilnowania przed wejÅ›ciem w szkodÄ™ praktycznie nie istnieje. Rola owczarka sproÂwadza siÄ™ do pilnowania, by stado siÄ™ nie rozbiegaÅ‚o zbytnio i do odszukiwania sztuk zabłąkanych w wÄ…wozach i rozpadlinach górÂskich, które należy samodzielnie doprowadzić do stada lub baÂcówki.
Owczarki niemieckie majÄ… wzglÄ™dnie powinny jako normalny chód mieć wytrwaÅ‚y trucht wilczy. Natomiast owczarki szkockie sÄ… typem raczej galopena, który cwaÅ‚em gania po wielkich przeÂstrzeniach spÄ™dzajÄ…c wzglÄ™dnie wyszukujÄ…c owce. Praca jego jest wiÄ™cej samodzielna i dlatego, choć nie można im odmówić inteliÂgencji i samodzielnoÅ›ci, sÄ… one trudniejsze do prowadzenia i nie majÄ… tej Å›lepej wrodzonej karnoÅ›ci, która cechuje owczarki nieÂmieckie.
Anglicy przypisujÄ… owczarkom tym równie uniwersalne zdolÂnoÅ›ci — jak owczarkom niemieckim. Jednakże okazy przywożone na kontynent nie wytrzymaÅ‚y konkurencji jako psy użytkowe, poza sÅ‚użbÄ… w łącznoÅ›ci. Być może, że zbyt maÅ‚o zajÄ™to siÄ™ nimi jako psami użytkowymi, lecz fakt, że owczarek niemiecki zyskaÅ‚ w Anglii, mimo wielkich ograniczeÅ„ i trudnoÅ›ci importowych, dużą popularność, wzrastajÄ…cÄ… z roku na rok, pozwala wysnuć wniosek, iż jako psy towarzysze i obroÅ„cy raczej przewyższajÄ… one swych angielskich kuzynów. Nie da siÄ™ jednak zaprzeczyć, że owczarek szkocki — collie — szczególnie w odmianie dÅ‚ugowÅ‚osej jest psem niezwykle reprezentacyjnym i dekoracyjnym i jeÅ›li ktoÅ› chce mieć w swym otoczeniu psa piÄ™knego, a przy tym czujnego stróża i nie przykÅ‚ada wiÄ™kszej wagi do Å‚atwoÅ›ci jego szkolenia, ten może naÂbywajÄ…c psa tej rasy mieć peÅ‚ne zadowolenie z wiernego towaÂrzysza, zwracajÄ…cego uwagÄ™ i ciekawego przez swÄ… nieco samoÂdzielnÄ… naturÄ™.
Psy te dziÄ™ki chyżoÅ›ci i wytrwaÅ‚oÅ›ci nadajÄ… siÄ™ szczególnie na towarzyszy dla rowerzystów i jeźdźców. Te same owczarki jednak, po przodkach chowanych w mieÅ›cie zdaÅ‚y wspaniale egzamin jako psy owczarskie, zatrudnione w tej pracy w zespoÅ‚ach PGR na Pomorzu i w Wielkopolsce. PobiÅ‚y one przy tym owczarka nieÂmieckiego, który czÄ™sto okazywaÅ‚ siÄ™ zbyt brutalnym przy zagaÂnianiu owiec. Collie natomiast wolne byÅ‚y od tej wady, a w pracy niezmordowane.
WZORZEC Wrażenie ogólne. Pies zwrotny, żywy, głęboka klatka piersiowa zdradza mocne pÅ‚uca, szyja siłę, ukoÅ›ne Å‚opatki i dobrze zwiÄ…zane stawy skokowe wskazujÄ… na szybkość, a wyraz na inteligencjÄ™. Pies powinien być raczej dÅ‚ugonożny, robić wrażenie raczej charÂcie niż ciężkie. Krótko mówiÄ…c collie winien uosabiać wytrwaÅ‚ość, żywość i inteligencjÄ™, powinien mieć swobodne i dobre chody.
GÅ‚owa. PÅ‚aska, umiarkowanie szeroka miÄ™dzy uszami i stopnioÂwo zwężajÄ…ca siÄ™ ku oczom. KrawÄ™dź czoÅ‚owa zaledwie zaznaczoÂna. Szerokość czaszki powinna być we wÅ‚aÅ›ciwej proporcji do dÅ‚uÂgoÅ›ci czaszki i pyska, a caÅ‚ość we wÅ‚aÅ›ciwym stosunku do wielkoÅ›ci psa. Policzki nie mogÄ… być peÅ‚ne lub wystajÄ…ce. Pysk raczej dÅ‚ugi, zwężajÄ…cy siÄ™ klinowo ku nosowi, lecz nie sÅ‚aby, cienki ani z obÂwisÅ‚ymi wargami. Bez wzglÄ™du na maść psa nos zawsze czarny. UzÄ™bienie silne, zdrowe i równe, nieznaczne nierównoÅ›ci dopuÂszczalne. SzczÄ™ki wyraźnie wykrojone i silne.
Oczy. MajÄ… wielkie znaczenie dla charakterystyki psa, nadaÂjÄ…c mu wyraz; powinny być Å›redniej wielkoÅ›ci, nieco ukoÅ›nie osaÂdzone, ksztaÅ‚tu migdaÅ‚owego, brÄ…zowe (oprócz okazów srebrzysto-szaro-morengowanych, u których bywajÄ… oczy niebieskie), biaÅ‚e albo porcelanowe (oko kawki); wyraz oczu peÅ‚en inteligencji, bystre i żywe, gdy zwracajÄ… na coÅ› uwagÄ™.
Uszy. MaÅ‚e, umiarkowanie szerokie, osadzone na szczycie czaszki niezbyt blisko siebie. W spokoju opadajÄ…ce raczej ku tyÅ‚oÂwi, w napiÄ™ciu skierowane ku przodowi i pół stojÄ…ce z koÅ„cami lekko zaÅ‚amanymi.
Szyja. Muskularna, silna i dość długa, nieco wygięta.
Klatka piersiowa. Głęboka z dobrze wysklepionymi żebrami, dość szeroka za łopatkami, które winny być ukośne. Lędźwie silne. Pies powinien mieć prosty front.
KoÅ„czyny przednie. Proste i muskularne, raczej koÅ›ciste, przedÂramiÄ™ raczej miÄ™siste, pÄ™ciny elastyczne, lecz nie sÅ‚abe.
Kończyny tylne. Udo muskularne, suche i żylaste, stawy dobrze związane, staw skokowy niski i silny. Stopy owalne, podeszwy mocne, palce wysklepione i zwarte. Tylne mniej wysklepione.
Ogon. Umiarkowanie dÅ‚ugi, w spokoju opuszczony z lekkim zaÂgiÄ™ciem przy koÅ„cu, wesoÅ‚o noszony w podnieceniu, lecz nie poÂwyżej grzbietu.
Szata. WÅ‚os bardzo gÄ™sty, pokrywa szorstka w dotyku, podszyÂcie miÄ™kkie, futrzane i Å›cisÅ‚e, tak by skóra byÅ‚a niewidoczna. Grzywa i koÅ‚nierz bardzo obfite, partia twarzowa krótko uwÅ‚osio-na, podobnie koÅ„ce uszu; jednak u nasady powinny być silniej uwÅ‚osione. Na przednich koÅ„czynach obfite pióra, podobnie na tylnych do stawu skokowego. Od stawu skokowego uwÅ‚osienie krótkie, chociaż u psów silnie uwÅ‚osionych lekkie pióra dopuszÂczalne. UwÅ‚osienie na ogonie bardzo obfite.
Maść — bez znaczenia.
Wzrost: 22 do 24 cale (55 do 61 cm) w łopatkach, suki 20 do 22 cale (50 do 55 cm).
Waga. U psa 20—29 kg, u suki 18—25 kg.
KrótkowÅ‚osy collie różni siÄ™ tylko szatÄ…, która winna być twarÂda, gÄ™sta i caÅ‚kiem krótka.
Wady dyskwalifikujÄ…ce. WypukÅ‚a czaszka, wystajÄ…ca kość cieÂmieniowa, ciężkie, wiszÄ…ce lub ostro stojÄ…ce uszy, sÅ‚abe szczÄ™ki, cienki pysk, wypukÅ‚e lub jasne oczy, krzywe nogi, szerokie, pÅ‚aÂskie lub zajÄ™cze stopy, lokowaty lub jedwabisty wÅ‚os, krowia postawa, ogon zawiniÄ™ty lub noszony na grzbiecie, przodogryz lub tyÅ‚ogryz.
Dzisiejszy collie stał się psem raczej reprezentacyjno-luksuso-wym, lecz oprócz typu wystawowego hoduje się odmianę roboczą —working collie, która selekcjonowana jest nie tyle na wygląd, co na użyteczność przy stadzie, jako pies użytkowy — pracujący.