psy

OWCZAREK SZKOCKI

Kontynentalne psy owczarskie zajęte były przy wypasaniu owiec na ograniczonych pastwiskach, między uprawnymi polami. Wsku­tek takich warunków musiały ściśle współpracować z człowiekiem, zaganiać stada na drogach i ścieżkach według jego wskazówek i pilnować, by owce czy też bydło nie wchodziło w szkodę.
Natomiast owczarki szkockie pracują bardziej samodzielnie na rozległych pastwiskach górskich. Tam problem pilnowania przed wejściem w szkodę praktycznie nie istnieje. Rola owczarka spro­wadza się do pilnowania, by stado się nie rozbiegało zbytnio i do odszukiwania sztuk zabłąkanych w wąwozach i rozpadlinach gór­skich, które należy samodzielnie doprowadzić do stada lub ba­cówki.
Owczarki niemieckie mają względnie powinny jako normalny chód mieć wytrwały trucht wilczy. Natomiast owczarki szkockie są typem raczej galopena, który cwałem gania po wielkich prze­strzeniach spędzając względnie wyszukując owce. Praca jego jest więcej samodzielna i dlatego, choć nie można im odmówić inteli­gencji i samodzielności, są one trudniejsze do prowadzenia i nie mają tej ślepej wrodzonej karności, która cechuje owczarki nie­mieckie.
Anglicy przypisują owczarkom tym równie uniwersalne zdol­ności — jak owczarkom niemieckim. Jednakże okazy przywożone na kontynent nie wytrzymały konkurencji jako psy użytkowe, poza służbą w łączności. Być może, że zbyt mało zajęto się nimi jako psami użytkowymi, lecz fakt, że owczarek niemiecki zyskał w Anglii, mimo wielkich ograniczeń i trudności importowych, dużą popularność, wzrastającą z roku na rok, pozwala wysnuć wniosek, iż jako psy towarzysze i obrońcy raczej przewyższają one swych angielskich kuzynów. Nie da się jednak zaprzeczyć, że owczarek szkocki — collie — szczególnie w odmianie długowłosej jest psem niezwykle reprezentacyjnym i dekoracyjnym i jeśli ktoś chce mieć w swym otoczeniu psa pięknego, a przy tym czujnego stróża i nie przykłada większej wagi do łatwości jego szkolenia, ten może na­bywając psa tej rasy mieć pełne zadowolenie z wiernego towa­rzysza, zwracającego uwagę i ciekawego przez swą nieco samo­dzielną naturę.
Psy te dzięki chyżości i wytrwałości nadają się szczególnie na towarzyszy dla rowerzystów i jeźdźców. Te same owczarki jednak, po przodkach chowanych w mieście zdały wspaniale egzamin jako psy owczarskie, zatrudnione w tej pracy w zespołach PGR na Pomorzu i w Wielkopolsce. Pobiły one przy tym owczarka nie­mieckiego, który często okazywał się zbyt brutalnym przy zaga­nianiu owiec. Collie natomiast wolne były od tej wady, a w pracy niezmordowane.
WZORZEC Wrażenie ogólne. Pies zwrotny, żywy, głęboka klatka piersiowa zdradza mocne płuca, szyja siłę, ukośne łopatki i dobrze związane stawy skokowe wskazują na szybkość, a wyraz na inteligencję. Pies powinien być raczej długonożny, robić wrażenie raczej char­cie niż ciężkie. Krótko mówiąc collie winien uosabiać wytrwałość, żywość i inteligencję, powinien mieć swobodne i dobre chody.
Głowa. Płaska, umiarkowanie szeroka między uszami i stopnio­wo zwężająca się ku oczom. Krawędź czołowa zaledwie zaznaczo­na. Szerokość czaszki powinna być we właściwej proporcji do dłu­gości czaszki i pyska, a całość we właściwym stosunku do wielkości psa. Policzki nie mogą być pełne lub wystające. Pysk raczej długi, zwężający się klinowo ku nosowi, lecz nie słaby, cienki ani z ob­wisłymi wargami. Bez względu na maść psa nos zawsze czarny. Uzębienie silne, zdrowe i równe, nieznaczne nierówności dopu­szczalne. Szczęki wyraźnie wykrojone i silne.
Oczy. Mają wielkie znaczenie dla charakterystyki psa, nada­jąc mu wyraz; powinny być średniej wielkości, nieco ukośnie osa­dzone, kształtu migdałowego, brązowe (oprócz okazów srebrzysto-szaro-morengowanych, u których bywają oczy niebieskie), białe albo porcelanowe (oko kawki); wyraz oczu pełen inteligencji, bystre i żywe, gdy zwracają na coś uwagę.
Uszy. Małe, umiarkowanie szerokie, osadzone na szczycie czaszki niezbyt blisko siebie. W spokoju opadające raczej ku tyło­wi, w napięciu skierowane ku przodowi i pół stojące z końcami lekko załamanymi.
Szyja. Muskularna, silna i dość długa, nieco wygięta.
Klatka piersiowa. Głęboka z dobrze wysklepionymi żebrami, dość szeroka za łopatkami, które winny być ukośne. Lędźwie silne. Pies powinien mieć prosty front.
Kończyny przednie. Proste i muskularne, raczej kościste, przed­ramię raczej mięsiste, pęciny elastyczne, lecz nie słabe.
Kończyny tylne. Udo muskularne, suche i żylaste, stawy dobrze związane, staw skokowy niski i silny. Stopy owalne, podeszwy mocne, palce wysklepione i zwarte. Tylne mniej wysklepione.
Ogon. Umiarkowanie długi, w spokoju opuszczony z lekkim za­gięciem przy końcu, wesoło noszony w podnieceniu, lecz nie po­wyżej grzbietu.
Szata. Włos bardzo gęsty, pokrywa szorstka w dotyku, podszy­cie miękkie, futrzane i ścisłe, tak by skóra była niewidoczna. Grzywa i kołnierz bardzo obfite, partia twarzowa krótko uwłosio-na, podobnie końce uszu; jednak u nasady powinny być silniej uwłosione. Na przednich kończynach obfite pióra, podobnie na tylnych do stawu skokowego. Od stawu skokowego uwłosienie krótkie, chociaż u psów silnie uwłosionych lekkie pióra dopusz­czalne. Uwłosienie na ogonie bardzo obfite.
Maść — bez znaczenia.
Wzrost: 22 do 24 cale (55 do 61 cm) w Ĺ‚opatkach, suki 20 do 22 cale (50 do 55 cm).
Waga. U psa 20—29 kg, u suki 18—25 kg.
Krótkowłosy collie różni się tylko szatą, która winna być twar­da, gęsta i całkiem krótka.
Wady dyskwalifikujące. Wypukła czaszka, wystająca kość cie­mieniowa, ciężkie, wiszące lub ostro stojące uszy, słabe szczęki, cienki pysk, wypukłe lub jasne oczy, krzywe nogi, szerokie, pła­skie lub zajęcze stopy, lokowaty lub jedwabisty włos, krowia postawa, ogon zawinięty lub noszony na grzbiecie, przodogryz lub tyłogryz.
Dzisiejszy collie stał się psem raczej reprezentacyjno-luksuso-wym, lecz oprócz typu wystawowego hoduje się odmianę roboczą —working collie, która selekcjonowana jest nie tyle na wygląd, co na użyteczność przy stadzie, jako pies użytkowy — pracujący.